NSND Lương Duyên

Bìa DVD của NSND Lương Duyên

NSND Lương Duyên- Một nét duyên chèo.         

    Mai Văn Lạng

          Hà Nam, mảnh đất đồng chiêm thuộc vùng đồng bằng Bắc Bộ từ bao đời nay cũng là nơi sản sinh và lưu truyền biết bao làn điệu dân ca ngọt ngào, sâu lắng, đằm thắm trữ tình. Và Hà Nam cũng là quê hương của biết bao danh nhân, nghệ sĩ và chính những danh nhân, nghệ sĩ ấy lại làm rạng danh cho quê hương mình. Và một trong những nghệ sĩ như thế của Hà Nam là NSND Lương Duyên, nguyên giám đốc nhà hát chèo Hà Nam  

 Đã nhiều thập kỷ qua mỗi khi nhắc đến Đoàn chèo Hà Nam Ninh xưa và Đoàn chèo Hà Nam ngày nay công chúng yêu chèo, bạn nghề và khán thính giả không thể không nhắc đến NS Lương Duyên. Nhắc đến chị không chỉ với cương vị một trưởng đoàn năng động, sáng tạo, một Ns biểu diễn lừng danh, một giọng hát chèo hay mà còn nhắc đến chị bởi lòng yêu nghề đến cháy bỏng, đến đam mê của chị. Có thể nói chị “ mê “ đến “ dại “ đi vì chèo.

Lương Duyên sinh ra và lớn lên tại Đinh Xá, Bình Lục, Hà Nam. “Quê hương Núi Đọi sông Châu “ của chị là quê hương của những làn điệu dân ca đằm thắm, tha thiết. Những câu hát quê hương với phong trào văn hóa văn nghệ của địa phương thủa ấy đã nuôi dưỡng tâm hồn , truyền cho chị ngọn lửa đam mê với nghệ thuật chèo..

Yêu và say mê chèo những chị không phải là người có may mắn bén duyên ngay với chèo, năm 1974, khi vừa trong 16 tuổi Lương Duyên vào làm công nhân may mặc xí nghiệp 27-7, Bình Lục Hà Nam. Sau 4 năm làm công nhân, duyên chèo nghiệp chèo vẫn đeo bám chị không dứt, năm 1978, Lương Duyên quyết định thi và chị đã may mắn trúng tuyển làm diễn viên Đoàn chèo Nam Hà lúc ấy. Vào đoàn, dù khó khăn gian khổ vất vả mấy chị cũng  cố gắng chịu đựng chỉ để được học hát, học diễn. Niềm sau mê của chị đã được đền đáp, chỉ sau một thời gian ngắn học tập và sáng tạo, dưới sự dìu dắt ân cần của thầy cô và các anh các chị đi trước chị đã có được một số vai diễn thành công, dần trở thành một trong những diễn viên trụ cột của Đoàn.

Chương trình nghệ thuật của NSND Lương Duyên

  Là Ns có khuôn mặt khả ái, dịu dàng, thanh thoát, cùng với chất giọng chèo quê từ thủa lọt lòng đã giúp Lương Duyên nhanh chóng chiếm được cảm tình của các tác giả, đạo diễn khi phân vai. Khuôn ặt ấy, giọng hát ấy của chị thật phù hợp với những vai nữ chín nên hơn 30 năm hoạt đông nghệ thuật với trên 30 vai diễn chính trong các vở do chị thể hiện thì đều là những vai đào thương, nữ chín.

Người nghệ sĩ, đặc biệt là Ns chèo tìm kiếm được một thành công trong một vai diễn đã là rất khó khăn nhưng với Ns Lương Duyên, chị đã liên tục thành công trong các vai diễn và giọng hát để lại trong lòng công chúng yêu chèo những ấn tượng thật khó quên. Năm 1981, sau 3 năm hoạt động tại Đoàn Lương Duyên đã đoạt giải B, một trong những giải thưởng rất giá trị lúc ấy cuộc hội thi giọng hát chèo hay toàn quốc tại Thái Bình, năm 1990 Lương Duyên đạt huy chương vàng vai chị Quý trong vở: “ Anh lái đò sông Vị “, Năm 1992 chị giành huy chương bạc trong cuộc thi giọng hát chèo hay toàn quốc tại Hải Dương, Năm 1993 chị đạt huy chương vàng trong vai bà chài trích đoạn : “ Vợ chồng thuyền chài “, năm 1994 chị đạt huy chương vàng vai cô Nhài trong vở : “ Thi sĩ từ quan “, năm 1995 trong Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc chị đạt huy chương chương vàng và giải diễn viên tài sắc, trong vai Hồng Hoa vở: “ Chàng mãi võ và cô hàng quạt “, cũng trong hội diễn này chị được phong danh hiệu hoa hậu làng chèo, năm 1996 chị tiếp tục dành huy chương vàng cho vai cô Hương trong vở: “ Vòng tay cuộc đời “.. . thành công nối tiếp thành công nhưng không vì thế mà Lương Duyên kiêu căng, chị vẫn khiêm tốn học hỏi. 

Năm 1997 tỉnh Hà Nam được tái lập, chị xung phong về xây dựng quê hương và công tác tại Đoàn nghệ thuật chèo tỉnh Hà Nam. Nhiều năm liền Lương Duyên là diễn viên chính kiêm trưởng Đoàn. Trong những ngày ấy, khỏi phải nói cũng biết sự gian nan vất vả với Lương Duyên ra sao. Thân gái dặm trường, chị vừa phải lo tổ chức bộ máy hoạt động cho đoàn, lo tuyển diễn viên, lo mời tác giả đạo diễn, thậm chí lo từng đêm biểu diễn, ấy vậy nhưng chị vẫn không quên nhiệm vụ chính của mình là diễn viên. Dù bận mấy chị vẫn không bỏ các buổi biểu diễn quan trọng của đoàn, đặc biệt là các vai diễn chính. Sau 12 năm làm trưởng đoàn chị vẫn dành được nhiều phần thưởng cho các vai diễn như: huy chương Bạc vai Thị Nở trong vở: “ Tỉnh rượu lúc tàn canh “ - Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 2000 tại Nam Định, Huy chương vàng vai Suy Vân vở diễn: “Súy Vân giả dại “ tại Liên hoan sân khấu chèo truyền thống tại Quảng Ninh năm 2001, Huy chương bạc vai Bà Lộc trong vở: “ Hoa đồng nội “, tại Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 2005 tại Quảng ninh. Năm 2009, trong Hội diễn sân khấu chèo chuyên nghiệp đựợc tổ chức tại Quảng Ninh chị tiếp tục gặt hái thành công với huy chương vàng cho vai cô giáo Nhung, vở diễn: “ Đợi đến mùa xuân “, do Trần Đình Văn chuyển thể từ kịch bản cùng tên của tác giả Xuân Trình. Lương Duyên là một trong số rất ít Ns  Hà Nam được tặng giải thưởng Văn học nghệ thuật Nguyễn Khuyến năm 2001- 2006 của ủy ban nhân nhân dân tỉnh.

 Hơn 30 năm hoạt động nghệ thuật NSND Lương Duyên đã có những đóng góp không nhỏ cho sự nghiệp sân khấu chèo nói chung và cho sự nghiệp văn hóa nghệ thuật của tỉnh Hà Nam nói riêng. Chị là người nâng đỡ, truyền nghề cho nhiều thế hệ diễn viên của Nhà hát chèo Hà Nam và phong trào văn hoá văn nghệ của địa phương. Ghi nhận những đóng góp của chị năm 1997, nhà nước đã phong tặng Lương Duyên danh hiệu cao quý: NSƯT, và năm 2012 là danh hiệu cao quý NSND

 Ngay từ nhỏ đã say mê nghệ thuật chèo, nhập tâm từng câu hát điệu múa, sau gần 30 năm đắm  mình trong từng câu hát, vai diễn đến giờ NSND Lương Duyên, dù đã nghỉ hưu vẫn say sưa với chèo như thủa ban đầu. Bao nhiêu nỗi lo toan nhọc nhằn cho miếng cơm manh áo của mấy chục người mà mỗi khi tiếng trống chèo đã điểm, tiếng đàn tiếng trống rộn ràng là lòng chị lại rạo rực lại hát, lại diễn như thủa nào. Đó phải chăng là duyên, là nghiệp của Ns Lương Duyên.