Nhà giáo nhân dân Hoàng Kiều với lớp hậu sinh- SG, NB Mai Văn Lạng

1- Cuộc đời và sự nghiệp : Nói đến Nhà giáo nhân dân Hoàng Kiều là nói đến người thầy một đời tâm huyết với chèo...

1- Cuộc đời và sự nghiệp:

Nói đến Nhà giáo nhân dân Hoàng Kiều là nói đến người thầy một đời tâm huyết với chèo. Suốt 92 năm cuộc đời 2/3 quãng thời gian ấy là chèo. Sau khi học bên Trung Quốc về (1953) cho đến khi nhắm mắt xuôi tay, NGND Hoàng Kiều không một ngày nào không gắn với chèo. Ông giảng dạy, nghiên cứu, viết sách, viết nhạc cho vở rồi sáng tác các kịch bản đều là Chèo. Người vợ tào khang của ông, Ns nhà giáo Bích Ngọc, sớm hôm cùng ông vất vả gánh vác chăm lo gia đình cũng là NGƯỜI CHÈO. Sau này các con ông lớn lên, trưởng thành đại đa số cũng LÀM CHÈO.

2- Một vài cảm nghĩ

Là lớp hậu sinh, khi tôi thi đỗ vào trường Đại học sân khấu điện ảnh Hà Nội học thầy Hoàng Kiều đã nghỉ hưu. Một vài buổi thấy dậy “Thỉnh giảng” thì lại ở khoa kịch hát dân tộc, các lớp chèo, tuồng, cải lương chứ không phải lớp biên kịch kịch nói chúng tôi.
Vốn say chèo từ bé, khi lên Hà Nội học, trường Đại học sân khấu Điện ảnh, ngay cạnh Nhà hát chèo VN, tôi thường hay mon men sang xem các nghệ sỹ nhà hát tập vở. Xuống tầng 1 của giảng đường xem các bạn cùng khóa học hát, múa, diễn chèo. Ngày ấy, tôi cũng hay theo “Hầu chuyện” các bậc nghệ sỹ hàng đầu chèo như Bùi Trọng Đang, Chu Văn Thức và đặc biệt là NSND Dịu Hương. Cứ học xong là vào trong nhà bà ở khu chợ Đồng Xa chơi, nghe bà nói về chèo, được gặp cô Tuyết con dâu bà, rồi bà đưa ra chợ Đồng Xa mua rau, thịt. Một lần bà bảo vào hàng bún bà đãi 1 bát. Tôi khép nép ngồi vào, bà bảo “ Ngọc ơi, cho chô bát bún cho cháu này. Học sinh nghèo khó khăn nhưng yêu chèo lắm”. Cô Ngọc miệng cười tươi chào cô rồi làm bún cho tôi. Bà Dịu bảo đây là cô Ngọc dạy múa chèo trong trường, vợ thầy Hoàng Kiều nguyên phó hiệu trưởng nhà trường đấy con. Tôi bưng bát bún mà ứa nước mắt. Những người “Con nhà nông” như chúng tôi vất vả đã đành, những nghệ sỹ nhà giáo lừng danh cũng muôn phần khó khăn.Sau này tôi được biết thêm, dù làm đến chức Phó hiệu trưởng trường Đại học sân khấu Điện ảnh, nhưng cả đời thấy liêm khiết nên gia đình lúc ấy khó khăn. Hàng bún ngoài chợ đã giúp cô Ngọc chăm sóc cả gia đình những ngày xưa khốn khó.

Cô Ngọc thì lúc ấy tôi mới biết còn thầy Hoàng Kiều tôi đã nghe Đài, đọc báo biết tên thầy từ lâu. Những năm 1980, tôi đã mê chèo. Hàng xóm nhà tôi có 2 vợ chồng bác Tường, Hiên, vì mê chèo mà “dan díu” với nhau. Cứ đêm trăng sáng buổi trưa nồng chồng nhị, vợ hát. Tôi hỏi các bác bác học ở đâu, các bác bảo học từ sách của thầy Hoàng Kiều. Sau này khi chuẩn bị thi vào trường, ra ôn thì, vào thư viện Hà Đông tra sách về chèo để mượn nghiên cứu tôi lại được đọc các cuốn “Tìm hiểu các làn điệu chèo cổ” “Tìm hiều sân khấu chèo cổ” v v. . .của NGND Hoàng Kiều. Lúc ấy tôi vào trường mang theo bao ước mơ hoài bão, được gặp các nghệ nhân nghệ sỹ lòng vui vô hạn mà phấn đấu học tập.

Sau một thời gian, tôi được gặp, được trò chuyện với nhà giáo Hoàng Kiều, thấy ông bình dị, khiêm nhường, nói chuyện mộc mạc chân thành ấm áp yêu thường. Thầy Kiều tuy không trực tiếp dậy tôi những ông cùng nhiều thầy cô, là người truyền lửa để tôi yêu chèo đến đắm say.

Thời gian sau này, về công tác tại Đài TNVN, được làm việc cùng con trai ông, nhà báo Tạ Xuân Thọ, đi công tác cùng anh Thọ, đến các làng chèo, hay đoàn chèo giới thiệu anh Thọ là con trai thầy Hoàng Kiều ai cũng quý trọng mà kể những kỷ niệm về ông.
Qua những câu chuyện được nghe của bao người yêu chèo chuyên và không chuyên, chúng tôi biết thầy Hoàng Kiều là người đã đi về nhiều vùng quê vừa nghiên cứu và dậy chèo cho các nghệ sỹ, đặc biệt là dàn nhạc. Quý hơn cả, thầy là 1 trong những người đầu tiên đúc kết lý luận về âm nhạc chèo, rồi viết sách, giới thiệu để người trong nghề và những bạn yêu chèo, đọc hiểu và có thể học hát qua sách. Những năm Miền Bắc sản xuất, miền Nam đánh giặc, mỗi làng xã có 1 đội chèo thì sách của thầy Kiều quý hơn vàng, lan tỏa khắp nơi, tái bản nhiều lần vẫn không đủ để phát hành

3- Sống mãi với chèo

Lịch sử sân khấu chèo ghi những mốc son chói lọi của sân khấu chèo Cách Mạng, và trong những mốc son chói lọi ấy không thể không có tên Nhà giáo nhân dân Hoàng Kiều. Bên cạnh những đóng góp lớn của ông cho “Âm nhạc trong chèo”, những đúc kết lý luận từ thực tiễn một đời hoạt động “quý hơn vàng” của ông qua những cuốn sách lý luận về chèo; bên cạnh những kịch bản chèo như: Máu chúng ta đã chảy (1963), Bố con người gác đèn (1969), Những cô gái mặt đường (1969), Cô hàng rau (1980), Thiên kim tình hận, Nữ tú tài, Khát vọng ngông cuồng... Theo chúng tôi đặc biệt là những đóng góp lớn của ông trong việc xây dựng Đoàn chèo Trung ương- đơn vị anh cả đỏ của chèo- rồi xây dựng trường nghệ thuật sân khấu và sau này là Trường Đại học sân khấu và Điện Ảnh Hà Nội. Những thế hệ học trò nối tiếp nhau trở thành những nhạc sỹ, nghệ sỹ lừng danh của làng chèo

Một trong những điều mà làm nên “Thương hiệu” của NGND Hoàng Kiều là phong cách sống giản dị, khiêm nhường. Có thể nói cống hiến của ông cho lý luận, phê bình với chèo là rất lớn nhưng ông không là thạc sỹ, tiến sỹ, phó giáo sư hay giáo sư (Rất nhiều người sau này nhầm ông là giáo sư Hoàng Kiều) mãi sau ngày về hưu hơn chục năm ông mới được phong tặng Nhà giáo ưu tú rồi nhà giáo nhân dân. Khi ra đi 5 năm ông mới được truy tặng Giải thưởng Nhà nước

Chúng con, những lớp hậu sinh con cháu của bác, của thầy Hoàng Kiều của ngành chèo luôn tự hào về ông. Ông luôn là tấm gương cho hậu thế soi vào. Mỗi khi gặp khó khăn trong soạn chèo lại dở sách của thầy Kiều; khi gặp khó khăn để làm nghề lại nghĩ đến những tấm gương lao động cống hiến không mệt mỏi cho nghề như ông và các bậc tiền bối tự soi mình vững tâm, tự tin vững bước để “Làm chèo”.
Mãi nhơ về ông một đời dâng hiến cho chèo!

Hà nội ngày 4/7/2025

Label Links

Dân Ca

Tin Mới

Nhà giáo nhân dân Hoàng Kiều với lớp hậu sinh- SG, NB Mai Văn Lạng

Đăng nhận xét

Chuyển ngôn ngữ

Subscriber Youtube

Tin Fanpage

Bài đăng và Bình luận

Nóng

Bài Mới

Bình Luận

Visitors

Bài viết ngẫu nhiên

Danh mục

Liên hệ với tôi

Tổng số lượt xem

Page

Social

Label Links

Dân Ca

Tin Mới

Nhà giáo nhân dân Hoàng Kiều với lớp hậu sinh- SG, NB Mai Văn Lạng

Chia sẻ bài viết

Bài Liên Quan

Đăng nhận xét

Chuyển ngôn ngữ

Subscriber Youtube

Tin Fanpage

Bài đăng và Bình luận

Nóng

Bài Mới

Bình Luận

Visitors

Bài viết ngẫu nhiên

Danh mục

Liên hệ với tôi

Tổng số lượt xem