Chân dung NSƯT Văn Mởn- Nguyên diễn viên nhà hát chèo Thái Binh

 

 Văn Mởn- Một đời đau đáu với chèo

Mai Văn Lạng

 Trong chuyên mục "Chân dung nghệ sĩ" hôm nay, mời qv và cb cùng chúng tôi gặp gỡ với NSƯT Văn Mởn, nguyên diễn viên Nhà hát chèo Thái Bình và cũng là một giọng hát chèo rất quen thuộc trên làn sóng Đài TNVN suốt mấy chục năm qua.Ông đang được đề nghị phong tặng danh hiệu cao quý NSND

Nghệ sĩ Văn Mởn tên đầy đủ là Phạm Văn Mởn, người con của đất Lê Lợi, Kiến Xương, Thái Bình, một trong những nôi chèo Bắc Thái Bình. Có lẽ do may mắn được sinh ra và lớn lên trong không gian đầy ắp những giai điệu chèo mượt mà, đằm thắm của vùng quê lúa, hơn nữa lại được nghe hát chèo thường xuyên vì ngay bên cạnh nhà  là đội tuyên truyền văn công địa phương nên ngay từ nhỏ ông  đã say mê hát chèo. Ông kể :Khi tôi mới 7, 8 tuổi, ở ngay bên cạnh nhà tôi có đội tuyên truyền văn công địa phương, trong đó có ông Bơ, ông Vị, ông Thao rất hay đàn hát ngay trước cửa nhà tôi, tôi hay sang nghe và thuộc các bài hát rồi lại về nhà nằm võng bi bô hát, các ông thấy tôi hát hay nên bảo "ừ, thằng này hát hay" rồi rủ sang tập, rồi cõng tôi đi hát khắp nơi, lúc đó tôi mới 8 tuổi thôi, tôi cũng thích hát từ đấy .

Và theo năm tháng cậu bé Văn Mởn lớn lên với niềm say mê ca hát, hễ ở đâu trong làng xóm có văn nghệ là ở có đó cậu bé Văn Mởn, cậu phải có mặt cho đến khi không còn ai hát nữa mới thôi. Có những lần quá say mê nghe hát văn cậu ngồi nghe từ 4h chiều cho đến tận 4h sáng hôm sau, thức trắng đêm nghe hát mà chẳng hề mệt mỏi, cho đến lúc không còn ai xem, các cung văn cũng mệt mỏi cất đàn, dừng hát, cậu mới ngỡ ngàng luyến tiếc rời cuộc hát để về nhà. Cũng vì yêu ca hát nên khi mới 15 tuổi Văn Mởn đã tham gia vào đội văn công địa phương, rồi đến năm 1961, Văn Mởn trở thành nghệ sĩ của Đoàn chèo Thái Bình, khi ấy ông 17 tuổi.

  Từ khi còn ở trong đội văn nghệ địa phương nghệ sĩ Văn Mởn đã được học các điệu chèo cổ với nghệ nhân Văn Dụng ở cùng huyện. Khi trở thành diễn viên đoàn chèo Thái Bình ông lại tiếp tục học hỏi các đồng nghiệp đi trước. Một năm sau khi về đoàn ông được cử đi học một lớp bổ túc tại Ban nghiên cứu chèo Trung ương, được trực tiếp học hát với các nghệ nhân Minh Lý, Năm Ngũ, học múa với nghệ nhân Ngọc Cẩn. Đó là sự may mắn đối với nghệ sĩ Văn Mởn, nhưng điều quan trọng nhất đưa nghệ sĩ Văn Mởn đến với thành công chính là niềm say mê và sự kiên trì học hỏi. Nhớ lại những ngày đầu về đoàn công kể: khi mới vào nghề được một năm, lúc  ấy tôi mới 17 tuổi. Được phân công vai  tôi rất nhiệt tình tập nhưng khi diễn cứ ngây ngây dại dại, anh em mới bảo tôi "cậu chỉ có mà đóng tượng." Tôi rất buồn vì mình chưa thành công. Sau đấy tôi bị chuyển sang học trống để ngồi dàn nhạc. Vì say nghề nên tôi cũng vẫn hết sức cố gắng, tập suốt ngày đêm Anh em thấy tôi say sưa và đóng cũng được nên cho học thêm đàn tam thập lục, tôi lại tập suốt ngày, về nghỉ phép cũng tập. Đạo diễn thấy tôi say nghề lại cho lên làm diễn viên., lúc ấy đoàn cho đóng một vai kịch nói và tôi đã vào vai rất tốt. Sau đó, đoàn dựng vở  Thạch Sanh thì tôi được giao luôn vai Thạh Sanh. Từ đó tôi đóng hầu hết các vai chính trong các vở diễn của Đoàn. Đó chính là kết quả tốt đẹp của một sự  cố gắng không mệt mỏi của nghệ sĩ Văn Mởn. Trong suốt mấy chục năm làm ông đã đóng hàng chục vai diễn chính như Thạch Sanh, Kim Nham, Từ Thức, Thiện Sĩ... trong các vở chèo cổ cho đến những vai danh nhân trong chèo lịch sử như Phạm Ngũ Lão, Nguyễn Trãi hay những vai bộ đội trong các vở chèo mới ông đều rất thành công. các huy chương vàng qua các kỳ hội diễn những năm 85, 90, 93, 95, 2000, 2001 chính là kết quả đánh giá cho những vai diễn của ông. Đó là một minh chứng cho sức lao động sáng tạo bền bỉ của người nghệ sĩ. Vì những cống hiến của ông cho nghệ thuật, nghệ sĩ Văn Mởn đã được nhà nước tặng danh hiệu cao quý NSƯT. 

Một trong những yếu tố quan trọng góp phần vào những thành công của NSƯT Văn Mởn là người bạn  đời của ông cũng là diễn viên đoàn chèo Thái Bình thủa ấy- NSƯT Thuý Hiền. Đó là một lợi thế giúp hai nghệ sĩ hiểu và thông cảm cho nhau hơn trong nghề nghiệp cũng như trong cuộc sống. Có thể nói NSƯT Văn Mởn và NSƯT Thúy Hiền là một đôi vợ chồng hạnh phúc và thành đạt.

NSƯT Văn Mởn tham gia cộng tác thu thanh tại Đài TNVN từ những năm 67, qua làn sóng Đài TNVN, tiếng hát chèo ấm áp của ông đã góp phần cổ vũ động viên đối với chiến sĩ đồng bào cả nước. Trong suốt mấy chục năm qua ông không ngừng lao động nghệ thuật, ngoài việc trau dồi cho mình ông cũng tham gia truyền dậy cho thế hệ trẻ

Xin cảm ơn vì những cống hiến không mệt mỏi cho chèo của NSƯT Văn Mởn và cũng xin chúc nghệ sĩ luôn mạnh khoẻ, chúc cho lòng nhiệt tình, say mê nghề nghiệp của ông không bao giờ cạn để tiếp tục truyền dạy cho thế hệ trẻ, góp phần gìn giữ vốn liếng cổ truyền quý giá của dân tộc.