Lời điệu hát xẩm Hà Liễu

 (Xẩm Hà Liễu)

Mai Thiện chép và gạch nhịp

Lời thơ: Dân Gian

Người thể hiện: NSƯT - Nghệ nhân Hà Thị Cầu

Ghi chú: Bản ghi âm dài 8:01 trong Album Xẩm Chợ của Hồ Gươm Audio 2006

 Dạt nước cánh bèo bấy lâu nay/ lênh (vấy) đênh dạt/ nước cánh bèo

Đã/ từng khi lưu lạc (ờ)

Đã/ từng lưu lạc để nhiều/ điều vất vả gian truân (XT)

Ông thì trời cao có (ó)/ thấu tình chăng (i ơ) (LK)

Trời (mấy í) cao (ờ) có/ thấu tình chăng (ơ)

Đời/ người (mà mấy í) lúc, đời/ người (với í) lúc

 Vất (thì) vả gian/ truân cho thiếp tôi già (à) (XT)

Tôi hiềm về (ề) liệu/ bẩy lo ba

 Bên (với)/ chồng tôi cũng nặng, bên/ cha cao dày

 Thế cho nên một mình tôi lo lắng cả đêm ngày (ì à) (LK)

Cho (mấy í) nên (á) lo (o)/ lắng đêm ngày

Đĩa trầu/ vơi (mà) nước mắt

Trầu/ vơi nước mắt, thiếp tôi chảy/ đầy cả năm canh (i i ơ) (XT)

 Ngồi một mình, sao tôi cứ/ tủi mãi duyên mình (i ờ) (LK)

Một (mấy í) mình tôi cứ (ứ)/ tủi (ủi) duyên mình (ờ)

Than/ thân (mà) rằng chả

Than/ thân rằng chả ăn ở bạc/ tình (thì) với ai (í) (XT)

Thờ (vấy) ơ gió/ trúc mưa mai (a)

Ngẩn/ ngơ (mà) trăm nỗi, dùi/ mài một thân

Cam (mấy í) lòng thân tôi vất/ vả nơi xa gần (LK)

Cam (mấy í) lòng thân tôi vất (ư)/ vả xa gần

Chả ai/ vò mà rối

Ai/ vò tôi rối chả có ai/ dần khúc ruột tôi đau (u i ơ) (XT)

Một/ mình tôi đứng (mới í)/ tủi ngồi sầu (ầu) (LK)

Mình (mấy í) tôi (á) đứng/ tủi ngồi sầu (à)

Than/ thân rằng chả

Than/ thân rằng chả bạc/ rầu với hoa (oa i ơ) (XT)

Thương (mấy í) thay thời chi chút/ phận của đàn bà

Những/ điều tôi vất vả, ấy/ là điều chung

 Chị em ơi đàn bà thương/ lẫn lấy nhau cùng (ì ừ) (LK)

Chị em (í) ơi đàn bà thương/ lẫn nhau cùng (ờ)

 Thuyền/ quyên khi nhỡ bước

Thuyền/ quyên nhỡ bước để má/ hồng vất vả gian nan (XT)

Đêm (mấy í) ngày mình tôi nghĩ/ ngợi (mà) lo toan

 Vất/ vả tại số, dở/ dang tại (i) giời

 Có may ra (a) tôi (thì) vào/ được cái giếng khơi (ơi) (LK)

May (mấy í) ra (a) vào/ được giếng khơi (ơi) vừa/ trong vừa sạch

 Vừa/ trong vừa sạch mát mẻ là/ nơi cái (í) chỗ thanh nhàn (i ờ) (XT)

 Chả (mấy í) may thân tôi vất/ vả gian nan

Bước vào (ào)/ nơi mà cay đắng, phàn/ nàn cùng ai

Dạ tôi sầu tuy rằng trong/ héo ngoài tôi tươi (i í ơ) (LK)

Tôi (mấy í) sầu tuy rằng trong/ héo ngoài tươi (í)

 Tiếc/ công (thì) gắn bó, tiếc/ công gắn bó thiệt/ thòi mà lắm ru (u ơ)? (XT)

Con thì rồng vàng ai đem tắm/ nước ao tù

Người/ khôn thì ở mấy, người/ ngu nặng mình

Cho mấy nên, tôi/ phải đèo bòng (ờ) (LK)

Giới thiệu:

Xẩm Hà Liễu kể ràu nghe thương cảm về nỗi cực nhục, khổ đau của người phụ nữ trong xã hội cũ, tự bạch tâm trạng qua những quan hệ mẹ chồng nàng dâu, vợ chồng. Kết cấu giai điệu theo kiểu hát nói, tính chất đậm buồn, đoạn nhạc lưu không kéo dài do đó còn được gọi là điệu Nữ Oán.

Qua bài “Dạt Nước Cánh Bèo” người nghe sẽ cảm thụ được rõ nét độc đáo trong tiếng hát và tiếng đàn của nghệ nhân Hà Thị Cầu.