Liên hoan các trích đoạn nghệ thuật sân khấu 2023- một vài ghi nhận (Soạn giả, Nhà báo Mai Văn Lạng)

Liên hoan các trích đoạn nghệ thuật sân khấu năm 2023 do Hội nghệ sỹ sân khấu phối hợp với Bộ văn hóa thể thao, du lịch, Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Nam tổ chức diễn ra tại Trung tâm văn hóa tỉnh Hà Nam từ ngày 20/5 đến ngày 1/6/2023 đã kết thúc tốt đẹp. Tại lễ bế mạc Liên hoan, Ban Tổ chức đã vinh danh 54 diễn viên đoạt Huy chương Vàng, 60 diễn viên đoạt Huy chương Bạc. Ban tổ chức cũng đã vinh danh 7 trích đoạn xuất sắc: “Những vì sao không tắt” của Trung tâm Văn hóa nghệ thuật tỉnh Hà Nam; “Sóng hận Lục Đầu Giang” của Nhà hát Tuồng Việt Nam; “Oan khuất một thời” của Nhà hát Chèo Hà Nội; “Chôn hề” của Nhà hát Chèo Ninh Bình; “Cúc ơi” của Liên đoàn Xiếc Việt Nam; “Đêm trắng” của Nhà hát Kịch Việt Nam; “Dòng sông đỏ” của Nhà hát Cải lương Trần Hữu trang. Ngoài ra còn có 2 dàn nhạc xuất sắc (Dàn nhạc Nhà hát Tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh, Dàn nhạc Nhà hát Chèo Thái Bình, 1 nhạc công xuất sắc (NSƯT Vũ Đình Cương thuộc Nhà hát Chèo Thái Bình)  và 1 diễn viên nhỏ tuổi nhất (bé Gia Bảo  với vai bé Bảo trong trích đoạn "Giấc mơ không có thật" của Đoàn Cải lương Hải Phòng).

Một liên hoan nghệ thuật sân khấu quy mô, hoành tráng nhất từ trước đến nay ( mà tôi được biết )

Liên hoan đã thu hút hơn một nghìn nghệ sĩ ( trong đó có 335 nghệ sỹ dự thi ) của 33 đơn vị nghệ thuật trong cả nước tới tham dự. Có thể nói hầu hết các đơn vị nghệ thuật lớn của cả nước như: Các nhà hát chèo, kịch, tuồng, cải lương, xiếc Việt Nam. Các nhà hát, đoàn nghệ thuật tuồng, chèo,cải lương, kịch nói, ca Huế, bài chòi . . .  của các địa phương đều góp mặt trong Liên hoan. Điều đáng nói, đáng ghi nhận là có nhiều đoàn nghệ thuật tư nhân, các nghệ sỹ thuộc Hội sân khấu các tỉnh, thành phố như Hà Nội, Hải Phòng, Tp Hồ Chí Minh v v. . . cũng tham gia dự thi. Các nghệ sĩ đến Liên hoan trích đoạn nghệ thuật sân với một tinh thần vui tươi, thoải mái, gặp nhau trong tiếng cười . . . . nô nức như đi trảy hội. Đây thực sự là một sân chơi vui cho những người làm nghệ thuật sân khấu nước nhà

Nội dung đề tài phong phú đa dạng

Có thể nói Liên hoan trích đoạn nghệ thuật sân khấu 2023 quy tụ những trích đoạn nghệ thuật sân khấu hay nhất từ trước đến nay của sân khấu Việt nam. Có thể kể ra đây những trích đoạn hay của nghệ thuật Tuồng như: Bách đao diệm thiên hùng, Na Tra báo hiếu, Đào tam Xuân đề cờ, Phàn Định Công đề cờ . . . Các trích đoạn chèo hay như: Thi Màu lên chùa, Súy Vân giả dại, Lưu Bình Dương Lễ, Thầy bói đi chợ, Chôn hề. . .  Cải lương như: Văn Vương ăn thịt con, Mê Đê . . . kịch nói như: Vua Lear, Otello, Hamlet, Lôi vũ v v . . Bên cạnh đó nhiều trích đoạn của các vở diễn mang hơi thở của thời đại của được các nghệ sĩ của các Đoàn nghệ thuật mang đến Liên hoan.

Công tác sắp xếp tổ chức biểu diễn giúp người xem tiếp cận với nhiều loại hình nghệ thuật trong một thời gian ngắn. Có buổi tối, có tới 4 đơn vị nghệ thuật biểu diễn với nhiều loại hình thuật khác nhau khiến khán giả mê mẩn, đúng là lạc vào “Thánh đường sân khấu”

Chất lượng nghệ thuật

Là một người theo dõi gần hết các buổi biểu diễn nghệ thuật của Liên hoan, chúng tôi rất vui, rất xúc động. Nhiều năm qua, chúng ta biết rằng sân khấu, đặc biệt là sân khấu dân tộc gặp rất nhiều khó khăn. Khó khăn không chỉ về thu nhập của nghệ sỹ, khó khăn ngay cả trong công tác dàn dựng, tổ chức biểu diễn. Nhưng, dường như càng khó khăn, các nghệ sỹ sân khấu càng “ mài rũa “ cho mình có một kiến thức tốt hơn, một tình yêu nghệ thuật cháy bỏng hơn “ Gian nan là nợ anh hùng phải vay “. Đến với cuộc Liên hoan trích đoạn nghệ thuật sân khấu năm 2023, các nghệ sỹ đều mang tất cả tài năng và tâm huyết để thể hiện các vai diễn dự thi. Nhiều trích đoạn làm bừng sáng sân khấu như: Mê Đê, Văn Vương ăn thịt con của Hội sân khấu Hà Nội, Lưu Binh Dương Lễ màn 3 của các nghệ sĩ Đài TNVN, Giàu giả nghèo thật của Nhà hát chèo VN, “ Cúc ơi “ của Liên Đoàn xiếc VN, “ Chôn hề “ của Nhà hát chèo Ninh Bình v v. . Chúng tôi được xem, được chứng kiến giây phút thăng hóa, hiếm có, độc đáo của Nsut Đình Cương ( bộ gõ ) và dàn nhạc Nhà hát chèo Thái Bình đệm cho Ns Thanh Hiện của nhà hát dự thi trích đoạn “ Súy Vân giả dại “ mà thấy yêu, thấy tự hào vô cùng. Các anh, các chị đã quên mình đang trình diễn dự thi mà cùng nhau “gọi được hồn chèo “ qua mỗi nhạc cụ, qua mỗi động tác múa của Súy Vân ( Thanh Hiện ) trên sân khấu
Chúng tôi cũng xúc đông khi được xem những trích đoạn rất xuất sắc của Đoàn dân ca kịch bài chòi Quảng Nam, Đoàn dân ca kịch bài chòi Bình Định. Yêu lắm, trân trọng lắm các nghệ sỹ, đặc biêt là các đoàn nghệ thuật tỉnh lẻ, sân khấu tư nhân, dù gặp muôn vàn khó khăn vẫn nắm chặt tay nhau gìn giữ nghệ thuật truyền thống bao đời ông cha truyền lại

ảnh: nsnd Trịnh Thúy Mùi

Đôi điều về Ban giám khảo

Với một Liên hoan quy mô hoành tráng với hàng trăm trích đoạn nghệ thuật sân khấu, trên 300 nghệ sỹ đăng ký dự thi, rất nhiều các loại hình nghệ thuật, với hầu hết các đoàn nghệ thuật lớn mạnh nhất trong cả nước thì việc lựa chọn giám khảo cho xứng tầm thực sự khó khăn. Khi biết danh sách Hội đồng giám khảo, nhiều người băn khoăn, mỗi giám khảo một mảng nghệ thuật thì chấm sao đây? Nhưng tôi có niềm tin, niềm tin vững chắc vào các chị các anh vì: Đây hoàn toàn là những người có nghề, có chuyên môn sâu về lính vực nghệ thuật của mình; họ là những người đam mê nghệ thuật nên không chỉ giỏi lĩnh vực nghệ thuật của mình mà còn tìm hiểu sâu rộng các bộ môn nghệ thuật khác; hơn nữa bên cạnh Ban giám khảo còn có Ban tổ chức cũng là những người tâm huyết với nghệ thuật sân khấu, đau đáu tổ chức Liên hoan, và cũng rất giỏi về nhiều lĩnh vực nghệ thuật. Suốt 12 ngày Hội đồng giám khảo đã làm việc cả 3 buổi, công tâm, khách quan, Chủ tịch Hội đồng giám khảo, nhà viết kịch, tiến sĩ Nguyễn Đăng Chương đã có bài phát biểu tổng kết tâm huyết, đầy trách nhiệm với nghiệp tổ. Và kết quả cuối cùng cho thấy Ban giám khảo đã làm việc hết sức trách nhiệm, công tâm, khách quan, trung thực. Đánh giả đúng kết quả của Liên hoan

Công tác tổ chức

Chứng kiến công việc bề bộn ngút trời của công tác tổ chức cho Liên hoan tôi “ tâm phục khẩu phục “ Hội nghệ sỹ sân khấu việt Nam, đứng đầu là Chủ tịch, Nsnd Trịnh Thúy Mùi. Quỹ hoạt động của Hội có hạn, người thì ít, công việc thì nhiều, mà tôi không hiểu vì sao Hội lại “ dám liều mình như chẳng có “ để tổ chức cuộc Liên hoan này. Lại càng tâm phục hơn khi Liên hoan quy mô, hoành tráng mà sau khi kết thúc rất ít ‘ điều ra tiếng vào “, đó là điều, phải nói thật, rất ít cuộc Liên hoan, Hội diễn lớn nào làm được.

Chúng tôi cũng rất cảm động bởi hàng ngày chứng kiến các nghệ sỹ, cán bộ, công nhân viên của Trung tâm văn hóa tỉnh Hà Nam căng mình ra để làm việc phục vụ cho liên hoan.

Một vài mong muốn

Chúng tôi biết để đến được với Liên hoan trích đoạn nghệ thuật sân khấu 2023 nhiều đơn vị nghệ thuật đã phải cố gắng “gồng mình”, nhiều lãnh đạo các đơn vị Nhà hát, đoàn nghệ thuật lo mất ăn mất ngủ, nhiều nghệ sỹ, đã phải bỏ tiền túi để tập trích đoạn, rồi tự lo công tác hậu cần để đến với Liên hoan. Mong rằng các cấp, các ngành, chính quyền địa phương, các doanh nghiệp . . .  quan tâm hơn đến các đoàn nghệ thuật sân khấu, đến các nghệ sỹ tài năng và tâm huyết với đế việc gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc ( mà sân khấu là kết tinh một cách chọn lọc nhất của văn hóa đất nước, quê hương )được phát huy một cách tốt nhất.

Hà Nội 6h30 sáng 2/6/2023