Chân dung nghệ sĩ ưu tú Khắc Tư- Nguyên diễn viên Nhà hát chèo Việt Nam

NSƯT Khắc Tư

 NSƯT Khắc Tư- Cánh chim không mỏi

Mai Văn Lạng

Từ lâu tên tuổi của NSƯT Khắc Tư đã trở nên thân quen với thính giả cả nước. Năm tháng đi qua, đời người dường như ngắn lại, một vài nghệ sĩ từng hát chung với ông trên làn sóng đã vắng bóng nhưng suốt mấy chục năm qua, giọng hát ấy, con người ấy vẫn gắn bó thủy chung với làn sóng phát thanh. Đã qua tuổi tri thiên mệnh nhưng với người Ns này thời gian như ngừng trôi dành chỗ cho tình yêu nghệ thuật chèo đến cháy bỏng say mê.  

 Nghệ sĩ Khắc tư sinh năm 1953 ở vùng quê Phúc Thọ Hà Tây. Mảnh đất Xứ Đoài trăm mến ngàn thương này đã tạo nên biết bao danh lam thắng cảnh nổi tiếng và cũng tạo nên biết bao nghệ sĩ tài năng cho đất nước, và Khắc tư là một trong số đó.. Cha của ông có cốt cách của một nhà nho, cụ biết nhiều về hán học lại thông thạo nghệ thuật chèo, đã có thời cụ theo và tập diễn với Đoàn chèo Cổ Phong. Được sống trong môi trường nghệ thuật nên Khắc Tư sớm yêu say mê bộ môn này. Năm 1973, khi tròn 19 tuổi, cậu học sinh trắng trẻo, đẹp trai ấy thi và trúng tuyển, về công tác tại Đoàn chèo Hà Tây.

Cuộc đời nghệ thuật của Ns Khắc Tư bắt đầu bằng vai nhà sư trong vở chèo: “ Quan âm Thị Kính “. Chỉ với vai diễn ngắn này thôi Khắc Tư đã không chỉ làm “ nhiều cô Thị màu “ trong Đoàn thầm yêu trộm nhớ mà còn làm không ít các cô thôn nữ say mê, Cũng qua vai diễn Khắc tư hiểu rằng: với nghệ thuật chèo muốn thành công phải lao động thật nghiêm túc. Phải lao tâm khổ tứ,rèn luyện ngày đêm. Từ đó ông vừa học thầy, vừa học bạn. Có giọng hát hay thôi chưa đủ mà giọng hát ấy phải có “ màu chèo “, có kỹ thuật luyến, láy, nhấn nhá, nhả câu, nhả chữ sao cho đẹp cho bay. Qua một thời gian không lâu, nhờ tình yêu chèo cháy bỏng, Khắc Tư đã tạo được điều đó. ông trở thành một giọng hát chèo hay không chỉ của Đoàn chèo Hà Tây mà của cả nước.

 Hơn 20 năm gắn bó với Đoàn chèo Hà Tây, có thể nói Khắc Tư đã sống hết mình vì nghệ thuật chèo. Ông là một trong những người đi tiên phong trong sân khấu chèo thể nghiệm, ông thể nghiệm chèo bằng chính giọng hát, lối diễn của mình. Trên 20 năm Khắc Tư đảm nhiệm hầu hết các vai chính của Đoàn, vai nào ông cũng diễn thành công và để lại ấn tượng đẹp trong lòng công chúng. Thời kỳ cao điểm ông diễn cả ba buổi liền không nghỉ. Có thời gian NSƯT Khắc Tư vừa tập vừa diễn ròng rã 9 tháng liền không nghỉ. Đó là một sự lao động thực thụ: Nghiêm túc và hết lòng vì nghề. Khán giả yêu chèo của Hà Tây nói riêng và cả nước nói chung vẫn chưa thể quên hình ảnh Khắc Tư trong các vai: Thiện sĩ trong vở chèo cổ: “ Quan âm thị Kính “- huy chương vàng hội diễn năm 1990, Kỹ sư Kiên trong vở: “ Tiếng hát non Tản “, vai Tiệp trong vở: “ Phía sau tượng chúa “, Bác sĩ Quang trong vở: “ Một tình yêu sẽ đến “, ông chánh án trong vở: “ Bông hồng kiêu hãnh “, Hiệp trong vở: “ Người tốt nhà số 5 “- huy chương vàng hội diễn Sk 1985.

 Cuối những năm 1990 Khắc Tư chuyển ra Nhà hát chèo Trung ương công tác. Với người Ns, công tác tại đâu không quan trọng, điều quan trọng là họ cống hiến cho nghệ thuật những gì, và với Ns Khắc Tư cũng vậy. Ra Nhà hát chèo Trung ương, ông tiếp tục gặt hái được nhiều thành công qua vai diễn, nhưng thành công nhất trong thời gian này của Khắc Tư chính là ông đã đào tạo được nhiều Ns có giọng hát hay mà chưa biết hát chèo. Họ đã coi ông như người thầy và ông đã nhiệt thành truyền dạy cho họ cách hát và lối hát thật là nhuần nhuyễn, ngọt ngào, đằm thắm và rất chèo.

 Gần 30 năm qua, thính giả yêu chèo cả nước đã rất quen thuộc với giọng hát của Ns Khắc Tư. Có thể nói từ năm 1978 đến nay cho dù trong hoàn cảnh nào, bận mấy, nhưng khi có lời mới của Đài TNVN là ông đều nhận thu. Trong mỗi bài ca mà NS Khắc Tư thu thanh, bao giờ cũng thấy ông cẩn thận nhịp phách, chau chuốt từ cách lấy hơi, nhả chữ bởi ông biết hàng triệu người sẽ nghe ông hát, trong số họ có rất nhiều người bạn nghề, người khó tính, và cả những bạn trẻ đang học hát chèo và họ đang kỳ vọng học ở ông những kỹ thuật hát qua chương trình hát chèo của Đài TNVN. Quả vậy, nhiều Ns của các Đoàn chèo và cả không chuyên vẫn lấy giọng hát chèo của Khắc Tư làm khuôn mẫu để học tập. Có thể nói, cho đến nay giọng hát chèo của Ns Khắc Tư vẫn là một trọng những giọng hát chèo nam hay nhất, là “ Khuôn vàng thước ngọc “ để so sánh thế nào là một giọng hát chèo hay. Nhờ những đóng góp không nhỏ cho nghệ thuật chèo, Ns Khắc Tư đã được nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý NSƯT năm 1993. 

Điều đáng quý, đáng trân trọng là trên 30 năm gắn bó với chèo, có rất nhiều giải thưởng, được nhiều ngườì yêu mến, ái mộ nhưng Ns Khắc Tư vẫn không bằng lòng với chính mình. Ông luôn luôn trau dồi giọng hát ,tìm cách “ làm mới” mình, chính vì vậy thính giả không chỉ được nghe Khắc Tư hát chèo mà còn được nghe Khắc Tư hát văn, hát quan họ, ngâm thơ . . .

 Chia tay với NSƯT Khắc Tư, xin cầu chúc cho ông một sức khỏe dồi dào, truyền dạy được nhiều học trò có được giọng hát, lối hát, cách hát như mình.

Hà Nội tháng 6- 2015