ĐỌC SÁCH - ĐỌC NGƯỜI- Nhà văn Hoàng Ngọc Sơn

Khí chất của một người là do thiên bẩm, rất khó thay đổi và chỉ có đọc sách mới giúp con người thay đổi được khí chất.

Người luyện tập và người không luyện tập, sau một ngày nhìn không có sự khác biệt, sau một tháng có đôi chút khác biệt, nhưng sau một năm đã hoàn toàn thay đổi. Người đọc sách cũng vậy và đạo lý là như nhau. Người thường xuyên đọc sách với người không đọc sách, khí chất sẽ khác nhau.

Một người đọc rất nhiều sách, sau có khi quên hết. Một số người sẽ chế giễu là đọc nhiều như thế đâu có ích gì. Kì thực, đọc sách cũng giống như ăn cơm. Lúc còn nhỏ có thể nếm qua rất nhiều đồ ăn và khi lớn lại quên hết mùi vị của chúng. Tuy vậy có một điều không thể phủ nhận là nó âm thầm ngấm vào máu thịt ta từ lúc nào không hay.

Một người ngày ngày chịu khó đọc sách, tích luỹ tri thức, sự hiểu biết sớm đã hoà quện vào tâm hồn họ. Từ cách nghĩ, cách nhìn, cách đối đãi với từng sự việc của họ cũng ngày càng thay đổi. Chỉ có điều đôi khi ta không nhận ra mà thôi.

Có câu nói: Đọc vạn cuốn sách, đi vạn con đường. Một người muốn tiến bộ nhanh nhất, duy chỉ có một con đường - đó là không ngừng đọc sách, không ngừng học hỏi và điều đó mới có thể thay đổi được cuộc đời mình. Đương nhiên, thế gian không có gì là vĩnh cửu và con đường nào rồi cũng có sự đổi thay. Vậy nên mỗi con đường đều tự mình phải đi, tự mình phải trải nghiệm để rồi đúc kết, để rồi tự tìm kiếm cho riêng mình một con đường.

Thế giới chính là một sân khấu lớn, mỗi người đều là một cuốn sách. Đọc người so với việc đọc sách còn khó hơn rất nhiều. Có người dưới ánh nắng mặt trời chói chang sẵn lòng cho bạn mượn ô, nhưng khi trời đổ mưa lại bật ô đi trước. Đọc họ lúc này, ta không nên oán trách bởi họ không muốn bị dầm mưa. Hơn nữa, chiếc ô đó là của họ và họ cũng không muốn gánh vác khó khăn của người khác. Tốt nhất là vẫn tự mình mang theo một chiếc ô dự phòng.

Một số người tại thời điểm ta có quyền chức thì vây quanh bợ đỡ, nhưng khi ta rời khỏi chức vụ hay nôm na là “chuyển nhà về phố Lê Văn Hưu” hoặc không còn quyền thế, lập tức họ sẽ lặn mất tăm! Đọc họ lúc này, ta không cần lý giải bởi trước đấy, họ muốn đạt được mục đích gì đó mà ca ngợi ta, nên hiện tại ta không còn khả năng đó nữa thì chẳng dại gì họ ở bên cạnh ta để luôn mồm tụng niệm.

Có người khi ở trước mắt ta hay thổ lộ tâm tình, lời nói như nước chảy êm đềm, trái lại trong lòng họ lại ẩn giấu một mạch ngầm bất tịnh. Đọc họ lúc này, ta thường căm hận bởi phàm những người đeo mặt nạ dối trá để lường gạt người khác thì cuộc sống đều rất gian nan, đôi khi sẽ bị kẻ cao tay hơn hạ nốc ao. Ta nên thông cảm cho phương thức sống của hạng người này, chờ đợi nhân tính của họ thay đổi và tự biết xét lại mình.

Có người tại thời điểm ta vất vả, cần cù làm lụng thì họ khoanh tay đứng nhìn, không chịu trợ giúp dù chỉ một giọt mồ hôi; thế mà khi ta thành công, họ không hề tỏ vẻ xấu hổ, hồn nhiên viện dẫn nhiều lý do để phân chia thành quả. Đọc họ lúc này, ta đừng phản cảm bởi có người chịu cùng ta, chia sẻ thành công ngọt ngào với ta đã là vui lắm rồi, mặc họ mang theo cái tâm gì, ta đều có thể vui vẻ hoan nghênh. Ta lặng lẽ cho họ biết, thế nào là hy sinh, thế nào là hưởng thành quả sau những nỗ lực và cho họ biết được tự tôn, tự ái là gì!

Có người rất trú trọng chải chuốt bề ngoài, cách ăn mặc lại thể hiện là một người sành điệu, sang trọng, đẳng cấp mà ẩn sâu trong nội tâm họ lại sáo rỗng, tràn ngập sự vô tri, vô cảm và ngu muội. Đọc loại người này, ta chớ khinh bỉ bởi họ không hiểu trang phục là do thợ may chế tác; còn đối với người tri thức thì tiền bạc chỉ là công cụ, phẩm đức và khí chất mới là giá trị đích thực của đời người.

Đọc người quan trọng nhất là đọc hiểu họ là người như thế nào. Đọc người cũng vì muốn mình trở thành một người chân chính; bởi vậy khi đọc người cần học được sự khoan dung, sự độ lượng. Người với người ở chung cần có sự thấu hiểu, sự tín nhiệm. Đối đãi với người khác thêm một phần tha thứ, ta sẽ phát hiện cuộc sống có thêm phần vui vẻ đang chờ đợi mình.

Nhân sinh cả đời viết lại chính mình để người khác đọc. Thế giới là một sân khấu, mỗi người là một quyển sách. Đọc người khác chính là để đối chiếu lại mình.

Một quyển sách hay là một người bạn tốt. Và một người bạn tốt cũng là một quyển sách hay.

Nguồn: Fb nhà văn Hoàng Ngọc Sơn