Chân dung các Nsut Đội Chèo Đài TNVN: Như Hoa, Minh Tâm và Kim Thoa

 Ảnh: Nsut Kim Thoa

           

          Từ lâu tên tuổi các Ns thuộc đội chèo Đài TNVN trước đây như: Kim Đức, Như Hoa, Đỗ Xuân, Minh Tâm, Kim Thoa, Bích Thục v v. . . đã trở nên thân quen với thính giả gần xa.  Nhiều thập kỷ qua cứ mỗi buổi trưa hàng ngày giọng hát của họ lại mang niềm vui đến đến với mọi nhà. Thấm thoắt hơn 50 năm đã trôi qua kể từ ngày thành lập Đội chèo Đài TNVN, hầu hết các bác, các cô các chú đã nghỉ hưu, có người trong số họ đã mãi mãi ra đi, nhưng tiếng hát của họ thì cón mãi trong kho băng tư liệu của Đài TNVN, trong tâm trí những người yêu nghệ thuật chèo. Nhân kỷ niệm 75 năm ngày thành lập Đài TNVN, 64 năm chương trình dân ca và nhạc cổ truyền, chúng tôi xin giới thiệu với quý vị và các bạn ba gương mặt nữ Ns chèo tiêu biểu của Đội chèo Đài TNVN, đó là các NSƯT: NHư Hoa, Minh Tâm và Kim Thoa.

 

Ns Như Hoa sinh năm 1942 tại Từ Sơn, Bắc Ninh, trong một gia đình yêu nghệ thuật. Ngay từ nhỏ bà đã thuộc nhiều làn điệu dân ca và chèo của quê hương. Lớn lên bà ra Hà Nội và tham gia đội chèo Đông Đào, sinh hoạt tại Khu Đồng Xuân HN. Khi có quyết định lấy đội chèo “ Đông đào “ làm nòng cốt cho Đội chèo Đài TNVN, Ns Như Hoa là một trong những Ns tham gia thu thanh những bài hát hát chèo đầu tiên, và nhiều thính giả yêu chèo ngày ấy hẳn không quên giọng hát tươi tắn, vang rền của Như Hoa qua nhiều tiết mục hát chèo. Có những tiết mục mà bà thu thanh từ những ngày ấy cho đến nay vẫn còn rất nhiều thư yêu cầu như bài: “ Em đẹp em xinh “, lời của Huyền Tâm viết theo điệu Sắp qua cầu. Có thể nói: Trong suốt những thập kỷ 60, 70, 80 của thế kỷ 20, giọng hát chèo của Như Hoa luôn được đánh giá rất cao, coi như mẫu mực cho một giọng hát chèo hay. Bên cạnh việc thu thanh trên làn sóng phát thanh Ns Như Hoa cũng thử sức trong một vài vai diễn chèo cổ trong những chuyến Đội chèo đi biểu diễn phục vụ nhân dân.

Năm 1984, một tai nạn giao thông nghiệm trọng đã cướp đi sinh mạng của Ns Như Hoa khi tài năng nghệ thuật của bà đang độ chín. Ra đi đột ngột Ns Như Hoa để lại niềm nhơ khôn nguôi cho người thân, bạn bè đồng nghiệp và thính giả yêu chèo trong cả nước. Với những đóng góp không nhỏ của mình cho tiếng hát chèo trên làn sóng phát thanh nói riêng và nghệ thuật chèo nói riêng, NS Như Hoa đã được nhà nước truy tặng danh hiệu cao quý NSƯT.

Ns Như Hoa mãi mãi không còn nữa nhưng hàng ngày bà vẫn rất gần gũi với thính giả qua hàng trăm tiết mục bà mà đã thu thanh.

 

Một trong những Ns tiêu biểu của Đôi chèo Đài TNVN, cũng có mặt ngay từ những ngày đầu thành lập Đội là NSƯT Minh Tâm, người Ns mà chúng tôi xin trân trọng giới thiệu với quý vị và cá bạn trong phần tiếp theo của chương trình.

Quê gốc của Ns Minh tâm ở Ba La, Hà Đông, Hà Tây, nhưng bà được sinh ra và lớn lên giữa lòng Hà Nội. Cũng không hiểu từ bao gờ tiếng hát chèo, hát dân ca đã thấm và ngấm vào tâm hồn của cô bé Tâm, chỉ biết rằng Minh Tâm là một trong những thành viên viên tích cực của Đội chèo Đông Đào mà sau này là nòng cốt của Đội chèo Đài TNVN.

          Sau khi trở thành Ns hát chèo của Đoàn ca nhạc Đài TNVN ( năm 1959 ), Ns Minh Tâm tiếp vừa tếp tục học tập, vừa ca hát. Đặc biệt, bà đã theo học lớp hát chèo của Trường nghệ thuật sân khấu Việt Nam. Điều này có ảnh hưởng rất lớn đến sự nghiệp ca hát của Ns, bởi ở đây bà đã được học những kỷ thuật cơ bản về lấy hơi, nhả chữ, luyến, láy, rung, đảo nhịp, ngắt câu, buông hơi, nhả chữ trong nghệ thuật hát chèo, ở đây Ns có may mắn được các bậc nghệ nhân của chèo là: Năm Ngũ, Dịu Hương, Minh Lý, Cả Tam tận tình chỉ bảo. Qua lớp học này Ns Minh Tâm đã vững vàng thể hiẹn các làn điệu chèo cổ, và lời mới trên làn sóng Đài TNVN. Trở lại với Đội chèo Đài Ns Minh Tâm vẫn liên tục học hỏi các anh các chị , các bạn đồng nghiệp nên tiếng hát, cách hát của bà vừa hoà nhập với lối hát chung của đội, vừa mang một nét riêng của Minh Tâm.

           Thời gian kháng chiến chống mĩ cứu nước là thời gian để lại cho Ns Minh Tâm nhiều kỷ niệm đẹp trong cuộc đời Ns, bởi trong thời gian này bà không những chỉ hát thu thanh tiếng hát phát trên sóng Đài TNVN mà còn cùng đồng nghiệp đi biểu diễn ở nhiều nơi, đến với đống bào chiến sĩ , trực tiếp sống và hát cùng nhân dân. Chính trong nhưng năm tháng đó, ý nghĩa cuộc sống đẹp và có nghĩa hơn.

 Với khả năng của Mình, Ns Minh Tâm không chỉ biết hát mà bà còn diễn xuất khá thành công qua nhiều vai diễn như: Đào Huế trong " Tuần Ty Đào Huế ", Thị Màu trong trích đoạn  " Thị Màu lên chùa ", Cô dân quan trong " Đường về trận địa ". . . và trong rất nhiều ca cảnh, hoạt cảnh phát trên làn sóng Đài TNVN

Nhiều năm công tác tại Đài TNVN Ns Minh Tâm là một trong những giọng hát chèo được thính giả yêu mến. Nhiều tiết mục do bà trình bầy liên tục có thư yêu cầu của thính giả. với những cống hiến không mệt mỏi cho nghệ thuật, đóng góp không nhỏ tạo nên " Phong cách chèo Đài ", năm 1995, Minh Tâm đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý NSƯT.

Quý vị và các bạn thân mến!

Ns Minh Tâm đó ra đi ở tuổi 70 nhưng giọng hát và những vai diễn mà bà thể hiện thì vẫn còn mãi trong kho băng tư liệu của Đài TNVN, còn mãi trong tâm hồn những khán thính giả yêu chèo trong cả nước

 

NSƯT Kim Thoa sinh năm 1942 tại xã Liên Hòa, Phú Xuyên, Hà Tây. Gia đình bà không có ai tham gia hoạt động nghệ thuật nhưng lại rất yêu chèo. Ngay từ nhỏ Kim Thoa đã biết hát chèo. Năm 1958, khi vừa tròn 16 tuổi Kim Thoa tham gia đôi văn nghệ của huyện Phú Xuyên, tham gia lớp tập huấn chèo trên tỉnh. Chỉ với 20 ngày tập huấn ngắn ngủi cô bé Kim Thoa xinh ngưới đẹp nết, có giọng hát trong trẻo, khỏe khoắn, vang, rền, nền, nẩy ấy đã lọt vào mắt xanh của các Ns Đoàn chèo “ Lúa Mới “ tỉnh Hà Đông, và Kim Thoa đã được các Ns của tỉnh “ Xin “ lên từ huyện. Hơn 10 năm công tác tại Đoàn chèo Lúa Mới, rồi làm giáo viên của trường nghệ thuật tỉnh Ns Kim Thoa khiêm tốn vừa hát vừa diễn vừa học hỏi để rồi có nhiều vai diễn thành công như: Mẹ Đốp trong vở chèo “ Quan âm Thị Kính “, hay Súy Vân trong vở chèo  cùng tên. Năm 1969, khi chiến tranh đang bước vào thời kỳ ác liệt, Kim Thoa đã cùng một số Ns trong tỉnh đi biểu diễn phục vụ chiến trường. Chuyến đi biểu diễn đã để lại trong bà rất nhiều kỷ niệm, đến giờ vẫn không quên. Với giọng hát trời phú, trong sáng, trữ tình Ns Kim Thoa đã được chuyển công tác sang đội chèo Đài TNVN vào năm 1970. Hơn 20 năm công tác tại Đội chèo Đài TNVN, Ns Kim Thoa đã để lại những ấn tượng đẹp trong lòng công chúng yêu chèo với hàng trăm bài hát chèo do bà thể hiện trên sóng. Hiện nay Ns Kim Thoa đã nghỉ hưu những bà vẫn say chèo, đau đáu một niềm đam mê một loại hình nghệ thuật mà bà đã cống hiến cả cuộc đời cho nó.

Với những cống hiến không nhỏ cho nghệ thuật chèo trên làn sóng phát thanh Ns Kim Thoa đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý NSƯT năm 1997.